.

VEDA (Sader) TAVAFI

Mekke’den ayrılmayı isteyince, yedi şavt olarak, remil ve sa’y olmaksızın tavafı sader (veda tavafı) yapar. Bu, Mekke’de mukim olmayanlara vaciptir. Sonra zemzemden içer, sonra Kabe’nin kapısına gelir ve Kâbe’nin eşiğini öper, göğsünü, karnını, sağ yanağını Haceri Esved ile Mültezem[1] üzerine koyar. Bir miktar Kâbenin astarına asılır, gayretli bir şekilde dua eder ve ağlar, sonra mescidden geri geri giderek çıkar.

FASIL

Eğer ihramlı olan (hacı) Mekke’ye girmeyip Arafat’a yönelse, orda vakfe yapsa, tavafı kudüm (Mekke’ye ilk geldiğinde yapılan tavaf) üzerinden düşer, terk ettiğinden dolayı üzerine bir ceza yoktur.

Herkim, Arfat’ta zilhiccenin 9. (Arafe) günü, güneşin zevali ile bayram gününün fecri sadık’ı arasında bir an dursa veya orda yürüse muhakkak haccı yakalamış olur. İsterse uyuduğu halde veya baygın olarak veya oranın Arafat olduğunu bilmediği halde (vakfe yapmış) olsun.

Her kim vakfeye yetişemezse, muhakkak hac ondan kaçmış olur. Tavaf ve Sa’y yapar, ihramdan çıkar. Seneye haccını kaza eder, üzerine ceza olarak kurban kesmek yoktur.

Yol arkadaşına, bayıldığı vakit kendisi yerine ihrama girmesini emretse ve arkadaşı da bunu yapsa, ihramı sahihtir. Aynı şekilde emredilmeden yaparsa imamey’nin hılafına yine sahihtir. (Zira yol arkadaşlığı birbirinin hakkında izni gerektirir.)

Kadın, bütün bu sayılanlarda erkek gibidir, şu kadar var ki yüzünü açar, başını açmaz. Şayet yüzü üzerine bir şey sarkıtırsa ve onu yüzünden uzak tutsa caizdir. Kadınlar telbiyeyi sesli okumazlar, tavafta remil yapmazlar, sa’y de iki yeşil direk arasında koşmazlar. Saçlarını tıraş etmezler, belki uçlarından biraz kısaltırlar. Dikişli elbise giyerler, erkekler bulunduğu vakitte Hacerul Esved’e yaklaşmazlar.

Kadın ihramlı iken hayızlansa yıkanır, tavaf hariç bütün hac vazifelerini yapar. Tavafı ziyaretten sonra hayızlansa Mekke’de ikamet edenlerden düştüğü gibi ondan Tavafı Sader sakıt olur. Bunu terk ettiğinden dolayı üzerine bir ceza lazım gelmez. Mekke’de ikameti, Ebu Yusuf’a göre isterse ilk günkü çıkıştan sonra olsun. İmamı Muhammed’e göre ilk çıkıştan sonraki ikamette düşmez.

Her kim nafile veya adak veya av cezası veya benzeri cinayetler için bir büyük hayvan nişanlarsa ve onunla birlikte haccı murad ederek Mekke’ye yönelse, telbiye okumasa da muhakkak ihrama girmiş olur. Eğer büyük hayvanı önden gönderse, sonra kendisi Mekke’ye yönelse hayvanına yetişmedikçe ihrama girmiş olmaz; ancak Temettu’ kurbanı müstesnadır. Eğer hayvanın üzerine çul atsa veya onun hörgücünü yarsa veya koyunu nişanlasa ihrama girmiş olmaz.

Bedene, deve ve inekten olur.

KIRAN VE TEMETTU’ HACCI

Kıran haccı, mutlak olarak efdaldir. Bu kıran, umre ve hacca birlikte olarak mikattan telbiye okuyarak sesi yükselterek ihrama girmektir. İhram için namaz kıldıktan sonra “Allahım! Ben hac ve umre yapmak istiyorum, bu ikisini bana kolay et ve bu ikisini benden kabul et.” Der.

Mekke’ye girince umre için tavaf eder ve sa’y yapar. Sonra hac için kudum tavafı yapar ve sa’y eder. Hac ve umre için iki tavaf ve iki sa’y yapsa caizdir, fakat kötü yapmış olur. Sonra geride anlatılan şekilde haccını yapar. Bayram günü cemreyi Akabe’ye taş attıktan sonra kıran kurbanı olarak koyun veya büyük hayvan veya büyük hayvanın yedide biri olarak kurbanını keser. Kurbandan aciz kalırsa, bayram gününden evvel üç gün, haccı bitirdikten sonra isterse Mekke’de olsun yedi gün daha oruç tutar. Üç gün orucun sonunun Arefe günü olması efdaldir. Bayram gününden evvel üç gün oruç tutmazsa, kurban kesmesi kesinleşir.

Kıran haccı yapan, umresi için tavaf yapmadan evvel Arafat’ta vakfe yapsa, muhakkak umreyi kaldırmış olur, bu sebeble üzerine bir koyun kesmesi vacib olur. O umreyi kaza ederse, üzerinden kıran kurbanı düşer. (Zira kıranın faziletini kaçırdı.)

TEMETTU HACCI

Temettü, ifrad haccından efdaldir. Temettü, hac aylarında umreyi yapması, sonra aynı senede haccını tamamlamasıdır. Umre için mikattan ihrama girer, tavaf ve sa’y yapar, hedy kurbanı[2] göndermemişse tıraş olarak umreden çıkar. Tavafın evvelinde telbiyeyi keser. Sonra terviye günü (Zilhiccenin 8. günü) Harem’de hac için ihrama girer. Daha evvel ihrama girmesi efdaldir. Haccını yapar, kıran haccı yapan gibi kurban keser. Eğer kurban kesmekten aciz kalırsa, hükmü kıranda olduğu gibidir.

Umre tavafından evvel kurban kesmediği için üç gün oruç tutması caizdir, umre için ihrama girdikten sonra Şevval ayında olsa bile üç gün orucu tutabilir, ihramdan evvel orucu tutamaz. Dilerse hedy kurbanını sevk eder, bu daha iyidir. Temettu’ ihramına girip kurbanı sevk etmek, onu çekerek götürmekten daha iyidir. Eğer hayvan büyük baş ise, bir meşin parçası ile veya nalin ile onu nişanlar. Bu şekilde nişanlaması, üzerine çul atmasından evladır.

İş’ar, imameyne göre caizdir. Bu, devenin hörgücünü sol taraftan yarmaktır. Bu, Peygamber Efendimizin fiiline daha fazla benzer. Veya sağ taraftan hörgücü yarılır. İmamı A’zam’a göre iş’ar mekruhtur. (Hayvana eziyyet verilir.)

Sonra geride anlatıldığı gibi umre yapar. Umre ihramından çıkmaz. Geride anlatıldığı gibi hac için ihrama girer. Kurban bayramı günü başını tıraş edince her iki ihramdan çıkmış olur.

Mekke ehli ve mikat bölgesi içinde oturanlar için temettü ve kıran haccı yoktur. Temettu’ yapan kişi, umre yaptıktan sonra hedy kurbanı göndermediği halde vatanına dönse, temettu haccı batıl olur. Hedy kurbanı sevk ettiği halde dönse, temettü’sü batıl olmaz. Hac ayları gelmeden evvel her kim dört şavttan az olarak umre için tavaf etse ve hac ayları girdikten sonra tavafını tamamlasa temettu’ haccı yapmış olur. Şayet daha evvelden dört şavt yapmışsa hac ayları girince tavafını tamamlamakla temettu’ haccı yapmış olmaz.

Kûfe’li kişi, hac aylarında umre yapsa ve saçını keserek umreden çıksa ve Mekke’de ikamet etse, sonra hac yapsa, bunun temettu’su sahihtir. Aynı şekilde Basra’da ikamet edip sonra haccını yapsa, temettu’su sahihtir. İmameyne göre sahih olmadığı söylendi. Kûfeli hacı, umresini bozup Basra’da ikamet etse, sonra umreyi kaza edip haccını yapsa temettu’su sahih olmaz, ancak vatanına dönüp geldikten sonra umre ve haccını yaparsa müstesnadır. (temettu’su sahih olur.) İmameyne göre vatanına dönüp gelmese bile temettu’su sahihtir. Umresini ifsat ettikten sonra Mekke’de kalsa, sonra vatanına dönmeden umreyi kaza edip haccını yapsa, imamların ittifakıyla temettu’su sahih olmaz.

Temettu’ yapan kişi umresinden veya haccından ifsat ettiğinde, fiilleri yapmaya devam etse, ondan temettu’ kurbanı düşer.

Herkim temettu’ yapıp nafile olarak kurban kesse, bu, temettu’ kurbanı yerine geçmez.